Hạt tiêu rừng hay còn gọi là cây màng tang, là một gia vị cũng như thảo dược phổ biến nơi núi rừng Măng Đen, Kon Tum.
Hạt tiêu rừng là loại cây mọc hoang rải rác ở vùng núi rừng Tây Bắc, đặc biệt là Măng Đen. Nó có nhiều tên gọi khác nhau như màng tang, sơn tiêu, cùng họ với mắc khén, mắc mật. Đối với đồng bào Tây Nguyên, đây là loại gia vị không thể thiếu trong ẩm thực văn hoá vùng núi. Song, theo Đông y, loại cây là là một loại thảo dược mang nhiều công dụng giúp hỗ trợ điều trị bệnh như: đau nhức xương khớp, phù thũng, bệnh về đường ruột,…
Mô tả cây tiêu rừng
Tên khoa học của loại tiêu này là Litsea cubeba (Lour). Nó thuộc họ long não, còn được biết đến là họ nguyệt quế.
Đây là loại cây gỗ thân lớn, mọc thẳng, nhiều cành, sống lâu năm và cao đến 5m. Lá tiêu nhẵn, mọc chẽ và rất sum suê. Nó có quả nhỏ, hình cầu, có kích cỡ bằng hạt hồ tiêu và khi chín có màu tím đen. Hạt tiêu có mùi thơm của lá sả và lá chanh đặc trưng, vị kích thích vị giác nhưng không quá cay. So với hạt tiêu trồng thông thường, quả tiêu rừng có mùi thơm hơn và ít hắc hơn.
Thành phần dược tính
Hạt tiêu này có chứa 3 đến 5% tinh dầu, trong đó chủ yếu là hoạt chất citral (chiếm 70 – 85%).
Công dụng của hạt tiêu rừng
Theo dân gian, quả cây tiêu rừng mang lại các công dụng đáng kể như:
- Chữa đau bụng, khó tiêu, đi ngoài.
- Tẩy giun sán.
- Điều trị các hội chứng liên quan đến xương khớp như đau nhức, tê thấp.
- Điều trị phù thũng.
- Chữa nhức răng.
- Một số nghiên cứu y học cho thấy tinh dầu hạt tiêu rừng có công dụng phòng ngừa và khánh bệnh ung thư phổi, ung thư miệng và ung thư gan.
Ngoài ra, ở các quốc gia chuyên sản xuất tinh dầu quả tiêu rừng như Trung Quốc, tinh dầu của nó có thể dùng điều trị cảm cúm, nhức đầu, bệnh lý dạ dày, đường ruột,… Lá của cây tiêu rừng cũng là thành phần dược liệu trị rắn cắn, viêm mủ, nhọt trên da,…
Hướng dẫn sử dụng hạt tiêu rừng
Sử dụng như một loại gia vị
Người dân Măng Đen thường dùng tiêu rừng cho các món nướng. Để món ăn thơm ngon đúng cách, bạn nên rang tiêu rừng lên rồi cho vào cối xay tiêu, xay nhuyễn. Khi nêm thì nên cho một lượng vừa phải và kết hợp các gia vị khác.
Lưu ý là không nên cho quá nhiều tiêu rừng xay nhuyễn để đảm bảo món ăn luôn đậm đà và không bị đắng, rất khó ăn.
Sử dụng như một một loại sơn dược trị bệnh
- Điều trị đau bụng, khó tiêu, kiết lỵ: Dùng hạt tiêu (hoặc rễ) rửa sạch đun với nước và uống trong ngày.
- Trị tê thấp, đau nhức xương khớp: Dùng tiêu rừng kết hợp với các vị thuốc nam như rễ cây chanh, cây kim sương, rễ cây cúc hoa vàng. Mỗi vị dược liệu dùng khoảng 8g, sắc với nước, dùng uống hàng ngày.
- Chữa bệnh phù thũng: Chuẩn bị 25g rễ vú bò khô, 20g rễ tiêu rừng khô. Đem các loại nguyên liệu này đi rửa sạch, sắc với 1 lít nước, đun còn khoảng 500ml nước và dùng uống trong ngày.
- Hỗ trị điều trị các loại ung thư: Lấy 10g hạt tiêu rừng khô và 40g cây xạ đen khô đem sắc với 1,5 lít nước. Đun cạn đến khi còn khoảng 800ml nước, dùng uống hàng ngày thay nước lọc giúp phòng ngừa và kháng bệnh ung thư hiệu quả.
Một số nghiên cứu về hạt tiêu rừng
Theo nghiên cứu của các nhà khoa học Đài Loan, trong quả của cây tiêu rừng có chức tinh chất kháng ung thư hiệu quả. Đó là tinh dầu citral trong Litsea cubeba được chiết xuất bằng cách thuỷ hoá. Tinh dầu của quả tiêu rừng có cơ chế gây độc các tế bào ung thư phổi, ung thư gan và ung thư vòm họng ở người bệnh.
Tuy nhiên, hiện nay ung thư vẫn là căn bệnh cực kỳ nguy hiểm chưa có phương pháp điều trị hiệu quả. Nghiên cứu tinh dầu quả tiêu rừng là một phát hiện quan trọng, mở ra hy vọng cho các bệnh nhân ung thư.
Ngoài ra, thực nghiệm trên quả tiêu rừng cho thấy các chất alcaloid Isoquinoline của nó có tác dụng kháng khuẩn hiệu quả.
Lưu ý khi sử dụng dược liệu tiêu rừng
Hạt tiêu rừng được khuyến cáo không nên dùng cho trẻ nhỏ, phụ nữ đang mang thai và sản phụ sau khi sinh.
Bên cạnh đó, tinh dầu chiết xuất từ quả tiêu rừng chỉ mới được sử dụng chủ yếu để thoa ngoài da, xông tinh dầu. Người bệnh không nên tự ý dùng để uống.
Hiện nay, có rất nhiều người nhầm lẫn giữa các loại tiêu rừng, mắc khén, hồ tiêu hay xuyên tiêu. Trên thực tế, chúng cùng họ nhưng hoàn toàn khác nhau về dược tính cũng như sẽ có khác biệt về hình dạng và mùi vị. Để tránh mua nhầm hàng không chính gốc, hàng giả mạo, bạn nên cân nhắc các đơn vị phân phối dược liệu rừng uy tín, chất lượng. Trong đó, bạn có thể tham khảo mua hạt tiêu rừng cũng như nhiều loại sơn dược khác từ Măng Đen, Ngọc Linh tại Dược Liệu Rừng PyLoHerb.
- Fanpage: http://facebook.com/PyLoHerb
=> MUA NGAY TẠI: Tiêu Rừng
Nguồn: PyLoHerb.com